ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

1962 թ

Ճարտարապետ՝ Ռաֆայել Իսրայելյան

Կոթողը կանգնեցված է Սայաթ-Նովա պողոտայում՝ Նալբանդյան փողոցի հետ խաչմերուկից ոչ հեռու՝ մայթեզրին:

Նվիրված է ուշ միջնադարի հայ աշուղ, բանաստեղծ, աշուղական արվեստի անզուգական վարպետ Սայաթ-Նովային (Հարություն (Արութին) Սայադյան, 1712-1795):

Խաչքարի հորին­վածքով, ուղղանկյուն, սրբատաշ, կարմիր տուֆից կերտված կոթող է: Մայթին նայող հարթության լայն ու հարթ քիվին փորագրված է Սայաթ-Նովայի բանաստեղծու­թյունից մի քառատող.

«Դուն չասիս, թե էս խիղճ սազանդարն ով ա,

Խոսքիս տերն իմ, հունարըս գրով ա, 

Արութինն իմ, ինձ կոսին Սայաթ Նովա,

Հենց բան կոսիմ, վուր ամբերում ձեն հանի»:

Քառատողից ներքև Արարատ լեռան գծանկարն է, որն ամբողջացնում է քիվի հարդա­րան­քը: Կոթողի ստորին դիմային հարթությունն ամբողջովին հարդարված է մեծ ու փոքր վարդերի, կոկոնների ու ցողուն­ների բարձրաքանդակներով:

Փողոցահայաց հարթության քիվին փորա­գրված է Սայաթ-Նովայի մեկ այլ քառատող.

«Շուռ գանք հանդամով յիրգնային նամով

                                           Թուփը բացվիլ է,

Խաղ կանչինք հանգով լալեքը ռանգով

                                          Վարթը բացվիլ է,

Սուսան սմբուլով ղարիբ բլբուլով

                                          Բաղն լըցվիլ է,

Մութ բաղչեն նազով քիզ գովիմ սազով,

                                         Յար իլթի մազով»:

Քիվից ցած դարձյալ կոկոններով, ծաղիկներով, տերևներով ու ցողուններով հարդարված հորինվածքը լրացվել են գինու սափորի, գավաթի, գեղանի եղնիկի և երգող հավքի՝ բանաստեղծի կող­մից հաճախ գովերգվող պատկերներով:

Չափերն են՝ 2,0 x 1,0 x 0,3 մ:

2018 թ. հունիսին կոթողն ավտովթա­րից կոտրվել-ընկել է, վնասվել են պոչուկը և քիվը: ՀՀ Մշակույթի նախարարության առաջարկով վերականգնել է Երևանի քաղաքապետարանը, և մի քանի օր անց՝ 2018 թ. հունիսի 18-ին, վերստին տեղա­դրել իր նախկին տեղում:

         «Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ

Երևանի քաղաքապետարան