ԵՐԵՎԱՆԻ ԺԱՄԱՆԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հրազդանի կիրճում կառուցվել է «Հրազդան» մարզադաշտը:

«Հրազդան» մարզադաշտը բազմաֆունկցիոնալ մարզադաշտ է Երևանում, Հայաստանում, բացվել է 1970 թվականին։

Լինելով Հայաստանի ամենամեծ մարզահրապարակը՝ Հրազդանը հիմնականում օգտագործվում էր ֆուտբոլային հանդիպումների համար։ Այն եղել է Հայաստանի ազգային հավաքականի տնային մարզադաշտը մինչև 1999 թվականը և այդ ժամանակվանից հյուրընկալել է միջազգային խաղեր։ Մարզադաշտը բազմիցս ընդունել է Հայաստանի գավաթի եզրափակիչը, ինչպես նաև 2003 թվականին տեղի է ունեցել Համահայկական խաղերի բացման արարողությունը։ 

2003 թվականին մարզադաշտը սեփականաշնորհվեց և վաճառվեց «Հրազդան հոլդինգ» ՓԲԸ-ին, որը 2005 թվականին սկսեց հիմնանորոգման աշխատանքները: 2008 թվականի վերջին վերակառուցումից հետո մարզադաշտը կարող է ընդունել 54208 հանդիսականի։ Մինչ վերակառուցումը Հրազդանը կարողացել է տեղավորել մինչև 70000 հանդիսատես, քանի որ նստատեղերն անհատական չէին։ Այն իր հզորությամբ Խորհրդային Միության լավագույն չորս մարզադաշտերի մեջ էր։

Հրազդան գետի հովտում ֆուտբոլային մարզադաշտ կառուցելու ամենավաղ գաղափարն առաջարկել էր Խորհրդային Միության Նախարարների խորհրդի նախագահի առաջին տեղակալ Անաստաս Միկոյանը 1950-ականներին Երևան կատարած այցի ժամանակ։ Հրազդան գետին նայող բլրի վրա գտնվող նախագահական առանձնատանը գտնվելու ժամանակ նա Հրազդանի կիրճում դիտել է «բնական ամֆիթատրոն» և առաջարկել 30000 նստատեղով ֆուտբոլային դաշտ կառուցել։ Սակայն գաղափարն այդ ընթացքում այդպես էլ չլրջացավ։

1967 թվականին Խորհրդային Հայաստանի իշխանությունները սկսեցին լուրջ ծրագիր մշակել Հայաստանի խորհրդայնացման 50-ամյակը 1970 թվականին նշելու համար։ Մի խումբ ճարտարապետներ՝ նախկին ծանրորդ Կորյուն Հակոբյանի և նախկին սուսերամարտիկ Գուրգեն Մուշեղյանի գլխավորությամբ, առաջարկեցին Երևանում ֆուտբոլային մարզադաշտի կառուցման նախագիծը։ 

Ծրագրի համար ընդհանուր առմամբ հատկացվել է 5 մլն ռուբլի։ Շինարարական աշխատանքները մեկնարկել են 1969 թվականի երկրորդ կեսին և Գալուստ Կյուլբենկյան հիմնադրամի ֆինանսական աջակցությամբ, և ավարտվել են ուշագրավ 18 ամիսների ընթացքում։

Շինարարության գործընթացը բարձր վերահսկում էր կոմունիստների առաջնորդ Կարեն Դեմիրճյանը։ Մարզադաշտի պաշտոնական բացումը տեղի ունեցավ 1970թ. նոյեմբերի 29-ին Լեոնիդ Բրեժնևի ներկայությամբ՝ նշելով Հայկական ԽՍՀ 50-ամյակը: Սակայն բացման օրվա համար նախատեսված արարողությունը հետաձգվել էր առատ ձյան պատճառով։

Մարզադաշտի պատմությունը սերտորեն կապված է հայկական ֆուտբոլի պատմության հետ։ Ռեկորդային 18 ամսում կառուցված մարզադաշտն աշխարհում առաջինն է, որը կառուցվել է լեռնային լանդշաֆտում։ Մարզադաշտի ճարտարապետներն էին հայաստանցի Կորյուն Հակոբյանը և Գուրգեն Մուշեղյանը։ Շինարարական գործընթացը ղեկավարում էր ինժեներ Էդվարդ Թոսունյանը։ Մարզադաշտի ճարտարապետական ​​խմբին շնորհվել է տարվա լավագույն շինարարության մրցանակը 1971 թվականին և պարգևատրվել Խորհրդային կառավարության կողմից:

«Հրազդան» մարզադաշտում իր առաջին պաշտոնական ֆուտբոլային հանդիպումը կայացել է 1971 թվականի մայիսի 19-ին, երբ Երևանի «Արարատը» 3:0 հաշվով հաղթեց Ալմաթիի «Կայրաթին» 78000 հանդիսականների առաջ: