ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

1974 թ.

Պետ. ցուցիչ՝ 1.6.120

Ճարտարապետ՝ Սեդա Պետրոսյան

Քանդակագործ՝ Արտաշես Հովսեփյան

Հուշարձանը նվիրված է խորհրդային հայ ճարտարապետության հիմնադիր,  ճարտարապետության ակադեմիկոս, ՀԽՍՀ ժողովրդական ճարտարապետ, խորհրդային Երևանի գլխավոր հատակագծի (1924 թ.) հեղինակ Ալեքսանդր Թամանյանին (1878-1936): Գտնվում է Թամանյան-Մոսկովյան փողոցների խաչմերուկում, Մոսկովյան փողոցի եզրին, Թամանյանի անվան պուրակի սկզբնամասում, Կասկադ համալիրի հարևանությամբ:

Հանդիսավոր բացումը տեղի է ունեցել 1974 թ. հունիսի 26-ին:

0,45 x 10 x 12 մ չափերով գորշ, հղկված գրանիտից պատրաստված հարթակին  ճարտարապետի բազալտակերտ, 3 մ բարձրությամբ քանդակն է: Թամանյանը ներկայացված բազալտե տաշած բլոկներից կառուցված սեղանի վրա խոնարհված դիրքով,  մինչև կրունկներն իջնող երկար շալն ուսերին: Քարերը, որոնց հենված է ճարտարապետը, խորհրդանշում են հին (ձախակողմյանը) և նոր ժամանակաշրջանի (աջակողմյանը) ճարտարապետությունը, իսկ ինքը՝ Թամանյանը, կամուրջ է գցում այդ երկու ժամանակաշրջանների միջև և ազգային ու նորագույն, դասական ձևերի կիրառմամբ կառուցում է մայրաքաղաք Երևանը։ 

Քանդակը կերտված է երկու ամբողջական քարաբեկորներից և աչքի է ընկնում վեհությամբ, ծավալի ամբողջականությամբ, առավելագույն լակոնիզմով: Դեմքը կատարված է դիմանկարային ճշգրտությամբ: Գրանիտե հարթակի կողին, Մոսկովյան փողոցի կողմից, հայերեն փորագրված է.

ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹԱՄԱՆՅԱՆ:

Հարթակի աջ անկյունում՝ Մոսկովյան փողոցի կողմից, պատկերված է Երևանի թամանյանական գլխավոր հատակագիծը (2,5 x 2,5 մ չափերով), որի մոտ մեծանուն ճարտարապետի հիշատակին նվիրված Եղիշե Չարենցի բանաստեղծության (1936 թ.) տողերն են.

ՆԱ ՏԵՍԵԼ Է ԵՐԵՎԻ ԱՐԵՎԱՅԻՆ ՄԻ ՔԱՂԱՔ.... ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑ:

Ամբողջ հորինվածքը տեղադրված է բազալտե, 0,60 x 25 x 24 մ չափերով հիմքի վրա, որի աջ կողմում ցայտաղբյուրն է:

Ալեքսանդր Թամանյանի հուշարձանը նախատեսված է բոլոր կողմերից դիտելու համար: Կերպարային և հորինվածքային ինքնատիպ լուծումների շնորհիվ դասվում է Երևանի հետաքրքրիր մոնումենտալ գործերի շարքը:

«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ

Երևանի քաղաքապետարան