ՊԱՏՄԱՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՇԵՆՔԵՐ

ՈՒՍՈՒՑՉԱԿԱՆ ՍԵՄԻՆԱՐԻԱ
1906 թ.
Պետ. ցուցիչ` 1.6.177
Ճարտարապետ՝ Վասիլի Միրզոյան
Գտնվում է Աբովյան փողոց, 52 հասցեում՝ Աբովյան, Հերացի և Կորյուն փողոցների միջև ընկած թաղամասում՝ Երևանի պետական բժշկական համալսարանի հարևանությամբ: Ուսուցչական սեմինարիան բացվել է 1881 թ. նոյեմբերի 8-ին՝ սկզբնապես ունենալով 2 դասարան՝ նախապատրաստական և առաջին: 1882 թ. բացվել է երկրորդ դասարանը, 1883 թ.՝ երրորդը: Կովկասի նմանատիպ ուսումնական հաստատությունների պես, սեմինարիան իր գոյության ընթացքում ունեցել է 4-դասարանական համակարգ: Ըստ 1907 թ. վիճակագրական տվյալների՝ 70 աշակերտից 50-ը սովորել է պետության հաշվին: 1883 թ. Ռուսական աշխարհագրական ընկերության Կովկասի բաժնի առաջարկով սեմինարիային կից ստեղծվել է օդերևութաբանական կայան, որն առաջին և լավ գործող կայաններից էր Երևանում:
1915 թ. սեմինարիայի սև շենքը զբաղեցրել
է զինվորական կայազորը, իսկ ուսումնական հաստատությունը տեղափոխվել է Արմավիր: Առաջին հանրապետության օրոք շենքում տեղակայվել է Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ եղած երեխաների որբանոցը: Հայաստանում գտնվող այլ որբանոցների նման, 1919 թ. ապրիլին Հայաստանի առաջին հանրապետության կառավարության և Ամերկոմի (Մերձավոր Արևելքի Ամերիկյան նպաստամատույց կոմիտե) միջև կնքված համաձայնագրով որբանոցն անցել է Ամերկոմի խնամատարության ներքո:
1919
թ. մայիսի 16-ին Հայաստանի
կառավարությունը Երևանում համալսարան հիմնելու որոշում ընդունեց: Ազատ շենք
չլինելու պատճառով համալսարանը բացվեց Գյումրիում, ապա՝ 1920 թ. տեղափոխվեց Երևան՝
Ուսուցչական սեմինարիայի վերանորոգված շենք, որտեղից հանվել էր որբանոցը: Հոկտեմբերի
1-ին սկսեցին դասընթացները:
Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից անմիջապես հետո, 1920 թ. համալսարանը վերանվանվեց Երևանի ժողովրդական համալսարան, իսկ 1923 թ. հոկտեմբերի
20-ից՝ պետական համալսարան։ Վերաբացված կրթօջախի ռեկտոր դարձավ անվանի հայագետ, պրոֆեսոր Հակոբ Մանանդյանը։ 1960-ականներին համալսարանը տեղափոխվեց Մռավյան
(այժմ՝ Ալեք Մանուկյան) փողոց՝ նորակառույց շենք: Սև շենքում մնաց տնտեսագիտական ֆակուլտետը, որը հետագայում դարձավ առանձին ԲՈՒՀ՝ Ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտ (այժմ՝ Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան): 1995-ից տնտեսագիտական համալսարանը տեղափոխվեց այլ վայր, իսկ այս շենքը նորից դարձավ համալսարանական մասնաշենք
(ԵՊՀ պատմության, տնտեսագիտության և աստվածաբանության ֆակուլտետներ):
Շենքի ներսը ենթարկվել է վերափոխումների: 1930-ական թթ. վերակառուցվել է և ավելացվել է 3-րդ հարկը, որի ժամանակ ամբողջությամբ պահպանվել է շենքի ճարտարապետական ընդհանուր ոճը:
Սեմինարիայի
բակում է եղել համալսարանի առաջին ռեկտոր (1921-1922 թթ.), պատմաբան Հակոբ Մանանդյանի գերեզմանը (պետ․ցուցիչ՝ 1.6.177.1), որը 2001 թ. տեղափոխել են Կոմիտասի անվան պանթեոն:
Շենքը եռահարկ է, նկուղով: Հատակագծային կառուցվածքը բարդ է՝ պայմանավորված գործառնական
նշանակությամբ:
Կազմված է գլխավոր մասնաշենքից և 3 այլ մասնաշենքերից՝ կենտրոնական և 2 կողային: Շինանյութը երևանյան սև տուֆն է՝ միդիս շարվածքով:
«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ
Երևանի քաղաքապետարան