ՊԱՏՄԱՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՇԵՆՔԵՐ

Card image cap

ԱՌԱՆՁՆԱՏՈՒՆ ԳՐԻԳՈՐ ԵՂԻԱԶԱՐՅԱՆԻ


1884 թ.


Պետցուցիչ՝ 1.6.178.4.9

Ճարտարապետ՝ Վասիլի Միրզոյան

Գրիգոր Եղիազարյանի միհարկանի, նարնջագույն տուֆից կառուցված տունը գտնվում է Աբովյան և Պուշկին փողոցների անկյունում՝ Աբովյան փողոց 8 հասցեում: Կցակառուցված է եղբոր՝ Բարսեղ Եղիազարյանի առանձնատանը:

Ըստ ՀՀ ազգային արխիվում պահվող մի փաստաթղթի «Գր. Եղիազարյանը տունը կառուցել է XIX դ. 80-ական թթ. առաջին կեսին (1884 թ.): Բաղկացած էր 3 բնակարանից, ուներ հետևյալ սահմանները՝ արևելքից Թարխանովսկայա (այժմ՝ Պուշկինի) փողոցը, հյուսիսից՝ Աստաֆևսկայա (այժմ՝ Աբովյան) փողոցը, արևմուտքից՝ նրբանցքը, հարավից՝ Մ. Անանյանի տունը»:

Գր. Եղիազարյանը եղբոր՝ Բարսեղ Եղիազարյանի նման, մեծահարուստ երևանցիներից էր՝ աղյուսի գործարանատեր, անվանի հասարակական գործիչ, քաղաքային խորհրդարանի պատգամավոր, ֆինանսավորել է քաղաքի համար կարևոր մի շարք կառույցների շինարարությունը:

XX դ. սկզբին տան որոշ սենյակներ տրամադրվել են Հնդեվրոպական հեռագրատանը: Հետագայում այստեղ է տեղակայվել է Մերձավոր Արևելքում ամերիկյան օգնության կոմիտեի (Ամերկոմ)՝ հայ որբերի խնամքով ու դաստիարակությամբ զբաղվող բարեգործական հաստատության որբանոցը: Ըստ ժամանակակիցների՝ տունը հիվանդանոց է եղել Սարդարապատի ճակատամարտում (մայիս, 1918 թ.) վիրավորվածների համար:

Տունն ազգայնացրել են 1923 թ. օգոստոսին: Խորհրդային տարիներին այստեղ գործել են ՀԿԿ Երևանի քաղկոմը (1923 թ.), ՀԿԿ Կենտկոմի հրատարակչությունը, իսկ ավելի ուշ՝ Պրոֆտեխնիկական կրթության պետական կոմիտեն, ապա՝ Գեղագիտական դաստիարակության կենտրոնի թատրոնը:

ՀՀ անկախության տարիներին իրականացվել են շենքի որոշ վերականգնման և ամրացման աշխատանքներ, որոնք չեն խաթարել կառույցի արտաքին տեսքը:

Առանձնատունը միհարկանի է, բարձր նկուղային հարկով: Հատակագծային կառուցվածքն իրենից ներկայաց­նում է դահլիճի շուրջ խմբավորված սենյակների համակարգ (սրահը՝ 73,9 քառ. մ, դահլիճը՝ 37,2 քառ. մ, բարձրությունը՝ 4,5 մ): Դահլիճը փողոցի հետ կապված է շքամուտքով (լայնությունը՝ 3,2 մ): Պուշկինի փողոցի կողմից հատում է սենյակների շարքը, որը հատակագիծը դարձնում է Г-ձև: Հատակագծման համարյա նույն տեսքն ունի նաև նկուղային հարկը: Ծավալատարածական համակարգում առանձնանում է հյուսիսարևմտյան ճակատը, որտեղ գտնվում է մուտքը: Պատն այստեղ, ինչպես նաև միջին մասում, ջլատված է: Ներս ընկած պատուհաններն ուղղանկյուն են, զարդաքիվերով, և հենվում են բարձակների վրա: Բոլոր բացվածքները մշակված են շրջակալներով: Պատերի հարթությունը հարդարված է գոտիներով, քիվերով, որմնասյուներով: Ուղղաձիգ ջլատումների ծոփորը զարդարված է հարթ եռագլիֆներով: Վերնամասի ցածրիկ պատի միատարր գոտին ընդգծված է սեգմենտաձև ճակտոնով, որը խորհրդային ժամանա­կաշրջանում զարդարվել է հնգաթև աստղով: Փողոցի կողմի ճակատը շարված է նարնջագույն, սրբատաշ տուֆով, մնացած ճակատները՝ կոպտատաշ տուֆով:

Ծածկերը հարթ են, փայտե: Նկուղները ծածկված են քարե կիսակլոր թաղերով: Տանիքը թեք է:

Շենքն այսօր շահագործվում է իբրև ռեստորան։

«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ

Երևանի քաղաքապետարան


Աբովյան փող. 8