ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

1967 թ.

Պետ. ցուցիչ՝ 1.3.10

Ճարտարապետներ՝ Ջիմ Թորոսյան, Սարգիս Գուրզադյան

Գտնվում է Քանաքեռի սարահարթի վրա՝ Ազատության պողոտայի սկզբնամասում: Կառուցվել է 1967 թ.՝ Ջիմ Թորոսյանի և Սարգիս Գուրզադյանի նախագծով:

Այն երկու տարբեր առանցքներով ու տարբեր հարթությունների վրա գտնվող ուղղանկյունաձև հարթակների ամբողջություն է, որոնցից վերինի ձախակողմյան մասում բարձրանում է ոսկե տերևով եզրափակվող 50 մետրանոց քառանիստ կոթողը։ Նիստերի ստորին մասերում քանդակված են հավերժության նշաններ: Կոթողը վաղուց արդեն դարձել է մայրաքաղաքի խորհրդանիշներից մեկը։

Հուշարձանը կողմնորոշված է դեպի Ազատության պողոտա և Թամանյան փողոց, իսկ բուն կոթողը կանգնեցվել է այնպես, որ գտնվում է ճիշտ Թամանյան փողոցի առանցքի վրա: Այստեղից բացվում է գեղեցիկ տեսարան դեպի քաղաք և Արարատ լեռ, որի շնորհիվ հուշարձանը կատարում է նաև դիտահարթակի դեր: Վերին հարթակի վրա բարձրացող չորս պատերը ստեղծում են առանց ծածկի ուղղանկյուն սենյակ, որի ներքին մակերեսները հարդարված են միջնադարյան խաչքարերի  նմանողությամբ և զարդամոտիվներով, իսկ աստիճաններն իջնում են դեպի երեք կիսաշրջաններով ավարտվող և արտաշիսյան սահմանաքար հիշեցնող ոչ մեծ կոթողը: Թամանյան փողոցի կողմից՝ բլրալանջի երկայնքով, կառուցվել է Կասկադը, որի շնորհիվ Ազատության պողոտան կապվում է Թամանյան փողոցի և քաղաքի կենտրոնի հետ:

Հուշարձանի աջակողմում՝ Ազատության պողոտայի վրա, կանգնեցված է քառակուսի կտրվածքով ոչ բարձր մի կոթող, որի վրա հայերենով և ռուսերենով գրված են հուշարձանի կառուցման տարեթիվը (ՌՋԿԷ–1967 թ.) և ընծայական արձանագրությունը՝ «ՄԵԾ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻՆ՝ ՎԵՐԱԾՆՎԱԾ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻՑ… ԵՐԿԻՆՔ ՄԻ ՄԱՔՈՒՐ, ԱՐԵՎ ՄԻ ԲՈՍՈՐ ԼՈԿ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐՅԱՆ ՀՈՂՄԵՐԸ ԲԵՐԻՆ»:

Հուշակոթողի ընդհանուր բարձրությունը 65 մ է: Հուշարձանի տարածքում է գտնվում նաև խորհրդային տարիներին հայ բռնադատվածների հուշահամալիրը (2008 թ.):

«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ

Երևանի քաղաքապետարան