ԹԱՏՐՈՆՆԵՐ
Ճարտարապետ՝ Մարկ Գրիգորյան
Համահեղինակներ՝ ճարտարապետներ Էդուարդ Ալթունյան, Սմբատ Մելքոնյան, Գ. Մնոյան
Գտնվում է Վազգեն Սարգսյան փողոց, 7 հասցեում:
Մինչ
ներկայիս շինության կառուցումը թատրոնը գործել է նույն տեղում գտնված Հայաստանի առաջին
հանրապետության խորհրդարանի շենքում (Ստեփան Շահումյան փողոց, 4, այժմ՝ Վազգեն Սարգյան փողոց, 7):
Հայկական առաջին օպերետային թատրոնն է: Հիմնադրվել է 1941 թ. դեկտեմբերի 23-ին՝ Հայրենական մեծ պատերազմի դժվարին օրերին:
Պաշտոնապես բացվել է 1942 թ. հունիսի 22-ին՝ հարստացնելով հանրապետության թատերական օջախների ցանցը: Երաժշտական կոմեդիայի թատրոնի առաջին ներկայացումը Ռ. Նելսոնի «Թագավորը զվարճանում է» օպերետն էր:
Որոշ ժամանակ այստեղ հանդես են եկել նաև Գաբրիել Սունդուկյանի անվան պետական ակադեմիական և
Կոնստանտին Ստանիսլավսկու անվան ռուսական թատրոնները:
Թատրոնի հիմնադրման և գործունեության մեջ մեծ ավանդ ունեն երգիչ Շարա Տալյանը, դիրիժոր և խմբավար Արամ Տեր-Հովհաննիսյանը, երգահան, հայ ազգային էստրադային երաժշտության հիմնադիր Արտեմի Այվազյանը, բեմադրիչ Վարդան Աճեմյանը, դերասաններ Թադևոս Սարյանը, Հայկ Դանզասը, Կարպ Խաչվանքյանը և այլք:
Թատրոնում են գործել ՀԽՍՀ ժողովրդական դերասաններ Իզաբելլա Դանզասը, Մայիս Ղարագյոզյանը, Սվետլանա Գրիգորյանը, Մելինե Համամջյանը, Ստեփան Գրիգորյանը և ուրիշներ: Թատրոնի խաղացանկը պարբերաբար հարստացվել է հայ և արտասահմանյան հեղինակների ստեղծագործություններով:
1956
թ. շենքը վերադարձվել է Մշակույթի նախարարությանը: Ավելի ուշ ճարտարապետ Լևոն Մուրադյանի նախագծով շենքը հիմնովին վերակառուցվել է և հարմարեցվել թատրոնի գործունեությանը:
1962-ին թատրոնն անվանակոչվել է հայ մեծ երգիծաբան Հակոբ Պարոնյանի անունով:
Ներկայիս շենքը շահագործման է հանձնվել 1991 թ.: Առաջին ներկայացումը (Հակոբ Պարոնյան, «Մեծապատիվ մուրացկաններ») կայացել 1992 թ. սեպտեմբերի 25-ին: Գլխավոր ճակատին 1999 թ. տեղադրվել է սև գրանիտից կերտված Կարպ Խաչվանքյանի հուշատախտակը (հեղինակ՝ Լ. Մելքոնյան): 2022 թ. հունիսի 2-ին բացվել է թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Երվանդ Ղազանչյանի և կնոջ՝ ՀՀ ժողովրդական դերասանուհի Գալյա Նովենցի միասնական հուշատախտակը (ճարտարապետ՝ Վարդան Հարությունյան, քանդակագործ` Արմենակ Համբարձումյան):
Ութ հարկանի շինություն է՝ կառուցված դեղնասպիտակավուն ֆելզիտից: Չափերն են՝ 62,4 × 36,75 մ:
Հարուստ ավանդույթներով մշակութային հայտնի և սիրված օջախ է:
Կառույցն ուշագրավ է հասարակական ճարտարապետության արդի փուլին բնորոշ տարրերով և հայ ազգային ճարտարապետական ավանդույթների նորովի արտահայտմամբ:
«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ
Երևանի քաղաքապետարան
