ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ
ՀՈԿՏԵՄԲԵՐՅԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅԱՆ 50-ԱՄՅԱԿԻ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆ
1967
Հոկտեմբերյան Հեղափոխության 50-ամյակին նվիրված
հուշարձանը գտնվում է Քանաքեռի սարահարթի վրա՝ Ազատության պողոտայի սկզբնամասում: Կառուցվել է 1967 թ.՝ Ջիմ Թորոսյանի և Սարգիս
Գուրզադյանի նախագծով:
Այն երկու տարբեր առանցքներով ու տարբեր հարթությունների վրա գտնվող ուղղանկյունաձև
հարթակների ամբողջություն է, որոնցից վերինի ձախակողմյան մասում բարձրանում է ոսկե
տերևով եզրափակվող 50 մետրանոց քառանիստ կոթողը։ Նիստերի ստորին մասերում քանդակված
են հավերժության նշաններ:
Հուշարձանը դիմահայաց է դեպի Ազատության պողոտա
և Թամանյան փողոց, իսկ բուն կոթողը կանգնեցվել է այնպես, որ գտնվում է ճիշտ Թամանյան
փողոցի առանցքի վրա: Այստեղից բացվում է գեղեցիկ տեսարան դեպի քաղաք և Արարատ լեռը,
որի շնորհիվ հուշարձանը կատարում է նաև դիտահարթակի դեր: Վերին հարթակի վրա բարձրացող
չորս պատերը ստեղծում են առանց ծածկի ուղղանկյուն սենյակ, որի ներքին մակերեսները հարդարված
են միջնադարյան խաչքարերի նմանողությամբ և զարդամոտիվներով, իսկ աստիճաններն իջնում են դեպի երեք կիսաշրջաններով
ավարտվող և արտաշիսյան սահմանաքար հիշեցնող ոչ մեծ կոթողը: Թամանյան փողոցի կողմից՝ բլրալանջի երկայնքով,
կառուցվել է Կասկադը, որի շնորհիվ Ազատության պողոտան կապվում է Թամանյան փողոցի և
քաղաքի կենտրոնի հետ:
Հուշարձանի աջակողմում՝ Ազատության պողոտայի
վրա, կանգնեցված է քառակուսի կտրվածքով ոչ բարձր մի կոթող, որի վրա հայերեն և ռուսերեն
գրված են հուշարձանի կառուցման տարեթիվը (ՌՋԿԷ–1967) և ընծայական արձանագրությունը՝
«ՄԵԾ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻՆ՝ ՎԵՐԱԾՆՎԱԾ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻՑ… ԵՐԿԻՆՔ ՄԻ ՄԱՔՈՒՐ, ԱՐԵՎ ՄԻ ԲՈՍՈՐ ԼՈԿ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐՅԱՆ
ՀՈՂՄԵՐԸ ԲԵՐԻՆ»:
Հուշակոթողի ընդհանուր բարձրությունը 65 մ է:
Հուշարձանի տարածքում է գտնվում նաև խորհրդային տարիներին հայ բռնադատվածների հուշահամալիրը (2008):
