ՀՐԱՊԱՐԱԿՆԵՐ ԵՎ ԱՅԳԻՆԵՐ
Վերակառուցված՝ 2009-2010 թթ.
Գտնվում է Աջափնյակ վարչական շրջանում` Հրազդանի կիրճի եզրին, Կիևյան կամրջի (Հրազդանի մեծ կամուրջ) հարևանությամբ:
Հիմնադրվել է 1970 թ., հայ մեծ բանաստեղծ Հովհանննես Թումանյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ, իբրև մանկական այգի: Ժողովրդի շրջանում հայտնի է «Թումոյի այգի» անվամբ։ Զբաղեցնում է 7 հա տարածք։
1971 թ. ստեղծվել և 1973 թ. այգում տեղադրվել է Թումանյանի «Անուշ» պոեմի գլխավոր հերոսների՝ Անուշի ու Սարոյի բազալտե քանդակը (հեղինակ՝ քանդակագործ
Լևոն Թոքմաջյան, բարձրությունը՝ 2,8 մ)։
1986 թ. այգում կանգնեցվել է Թումանյանի մեկ այլ հերոսի՝ Լոռեցի Սաքոյի բրոնզաձույլ քանդակը (քանդակագործ՝ Սարգիս Բաղդասարյան)։ Նրա երկարությունն ավելի քան 4 մետր է,
բարձրությունն՝ ավելի քան 2 մ: Հետագայում կոտրվել է: 2020-ական թթ. սկզբին վերականգնվել և
տեղափոխվել մեծ բանաստեղծի ծննդավար՝ Լոռու մարզի Դսեղ գյուղ: Այժմ գտնվում է գյուղի
կենտրոնական հրապարակում, Թումանյանի հերոսների թեմաներով պատրաստված այլ քանդակների
հետ: ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պատվերով քանդակը
վերականգնել է հեղինակի քանդակագործ որդին՝ Աշոտ Բաղդասարյանը:
2009-2010 թթ. Թումոյի այգին վերակառուցվել է. ստեղծվել են ֆուտբոլի ու բասկետբոլի խաղադաշտեր, մանկական խաղահրապարակներ, տնկվել է շուրջ 1000 ծառ, կառուցվել են հետիոտնային ու հեծանվային ուղիներ, ներդրվել է ոռոգման ավտոմատ համակարգ։ Այգուն հյուսիսից հարող տարածքում՝
երբեմնի «Արագած» կինոթատրոնի մերձակայքում, ամերիկահայ «Սիմոնյան կրթական հիմնադրամ»-ի նախաձեռնությամբ (ղեկավարներ՝ Սեմ և Սիլվա Սիմոնյաններ) 2011
թ. կառուցվել է «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների առաջին կենտրոնը Հայաստանում (հեղինակ՝
լիբանանցի հայտնի ճարտարապետ Բերնար Խուրի), որտեղ անվճար տեխնոլոգիաներ և դիզայն են
ուսումնասիրում բազում երեխաներ։
Այգում պարբերաբար անցկացվում
են տարաբնույթ միջոցառումներ: Խնամվում է բացառապես «Թումո» կենտրոնի կողմից և մեծ ժողովրդականություն է վայելում քաղաքի բնակչության շրջանում։
«Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոն» ՊՈԱԿ
Երևանի քաղաքապետարան
